Nâng cao chất lượng dạy và học môn Lý luận chính trị trong các trường cao đẳng, trung cấp nghề hiện nay
15/11/2021 08:19
Trần Quang Minh
Giáo viên khoa NVVHDL

 
     Học sinh các trường cao đẳng, trung cấp nghề không chỉ cần có kiến thức chuyên môn, nghề nghiệp vững vàng mà cần phải có những phẩm chất chính trị, đạo đức, kỹ năng và lý tưởng sống cao đẹp. Các môn lý luận chính trị trang bị thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng và phương pháp luận khoa học, đồng thời bồi dưỡng tư tưởng chính trị, đạo đức cho học sinh.
     Không có lĩnh vực nào của đời sống xã hội hiện đại lại đứng ngoài chính trị, từ vấn đề phát triển kinh tế, văn hóa đến xây dựng đạo đức, lối sống; từ sự đánh giá về quá khứ, đến dự báo tương lai... đều phải có định hướng chính trị rõ ràng. Theo đó, nội dung của các môn lý luận chính trị rất rộng, từ lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước trên các lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh, đối ngoại...
     Đối với học sinh trung cấp, việc học tập các môn lý luận chính trị và quán triệt nghiêm túc nội dung lý luận chính trị có ý nghĩa quan trọng, góp phần phát triển con người toàn diện, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, giúp học sinh có lập trường tư tưởng kiên định, bản lĩnh chính trị vững vàng, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.
     Hiện nay, các thế lực thù địch dùng nhiều thủ đoạn và hình thức thâm độc và tinh vi, như: Âm mưu “Diễn biến hòa bình”, kiểu “chiến tranh không có khói súng, không đánh mà thắng”, làm cho chúng ta “tự chuyển hóa”; thông qua giao lưu văn hóa, vấn đề “dân tộc”, “nhân quyền”, “tôn giáo” để chia rẽ khối đại đoàn kết, hòng can thiệp vào công việc nội bộ của nước ta. Chúng đặc biệt nhắm vào thế hệ trẻ để lôi kéo, kích động họ chạy theo lối sống thực dụng, làm mất phương hướng chính trị. Học tập lý luận chính trị giúp cho học sinh nhận diện để chủ động phòng tránh và tham gia đấu tranh chống lại những âm mưu và thủ đoạn của các thế lực thù địch.
1. Thực trạng việc dạy và học các môn lý luận chính trị của học sinh:
     Mặc dù Đảng và Nhà nước rất quan tâm và coi trọng giáo dục lý luận chính trị trong các trường trung cấp nghề , tuy nhiên, việc dạy và học tập các môn lý luận chính trị còn chưa tương xứng, còn nhiều vấn đề bất cập...
    Một là, sự bất hợp lý trong kết cấu chương trình các môn lý luận chính trị: Theo văn bản số 147/ TCGDNN- ĐTCQ (22/1/2020) về việc nghiên cứu, sử dụng tài liệu dạy học các môn học chung trong chương trình đào tạo trung cấp, cao đẳng thì môn Giáo dục chính trị bao gồm 5 bài với thời lượng 30 giờ học: Bài 1: Khái quát về Chủ nghĩa Mác - Lênin; bài 2: Khái quát về Tư tưởng Hồ Chí Minh; bài 3: Những thành tựu của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam; bài 4: Phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, con người; bài 5: Tu dưỡng rèn luyện để trở thành người công dân tốt, người lao động tốt. Tuy nhiên, việc thực hiện chương trình môn học như trên đã xuất hiện một số bất cập “lớn” trong quá trình dạy và học tập như sau: Việc cấu tạo chương trình như trên dẫn đến tất cả các nội dung trong môn học giáo dục chính trị đều mang tính khái quát hóa rất cao. Việc học và tiếp thu của học sinh rất khó khăn. Việc bố trí chương trình như vậy đã dẫn đến những khó khăn cho giáo viên dạy. Mỗi một bài học đòi hỏi giáo viên phải lựa chọn những kiến thức cơ bản nhất mà vốn dĩ đó là cả một học phần để cung cấp cho học sinh. Do vậy bản thân học sinh cũng phải thật sự nhập tâm chú ý mới có thể hiểu được nội dung các bài học.
     Như vậy, một mâu thuẫn lớn là giáo viên dạy các môn lý luận chính trị thường chỉ được đào tạo chuyên sâu một chuyên ngành, nay họ phải dạy cả những môn trái chuyên ngành. Mặc dù, các trường đã cử giảng viên, giáo viên đi tập huấn kiến thức theo chương trình do Bộ Giáo dục - Đào tạo tổ chức. Tuy nhiên, dù có chứng chỉ bồi dưỡng, giảng viên, giáo viên vẫn không có được kiến thức chuyên sâu. Một khi người dạy hiểu chưa sâu sắc thì không thể truyền thụ và giúp học sinh hiểu sâu sắc về kiến thức môn học.
     Hai là, đặc thù các môn lý luận chính trị có tính trừu tượng, lại nặng về lý thuyết hàn lâm, làm cho học sinh ngại học: Thực tiễn đã có nhiều thay đổi, nhưng trong nội dung môn lý luận chính trị vẫn nặng tính hàn lâm, ít có sự bổ sung, phát triển như nhiều vấn đề về kinh tế thị trường, nhà nước pháp quyền, dân chủ, nhân quyền, hội nhập quốc tế, kinh tế tri thức... Điều đó dẫn tới việc học sinh đã ngại học càng trở nên “nản học” các môn lý luận chính chị.
     Ba là, trình độ và phương pháp giảng dạy các môn lý luận chính trị còn nhiều hạn chế: Để giảng dạy lý luận tốt, các giáo viên phải có trình độ lý luận; đồng thời cần có vốn sống, vốn hiểu biết xã hội dầy dặn; không chỉ có kinh nghiệm thực tiễn và mà còn cần có tư duy trừu tượng hóa, khái quát hóa. Bên cạnh nhiều giáo viên đã sử dụng tốt giáo án điện tử, sơ đồ, biểu đồ, hình ảnh, phim tư liệu; seminar, thảo luận, vẫn còn một bộ phận không nhỏ giáo viên còn chậm đổi mới phương pháp. Một số giáo viên sử dụng giáo án điện tử chưa hiệu quả, theo kiểu chiếu chữ trên màn hình. Tình trạng thầy cô đọc, trò chép vẫn còn nhiều. Giờ học thiếu tính đối thoại làm cho các tiết giảng trở nên nhàm chán, học sinh không hứng thú học tập.
     Bốn  là, học sinh thiếu hụt nền tảng kiến thức lịch sử, xã hội thực tiễn, học sinh trong trường còn ở nhiều lứa tuổi và trình độ đầu vào khác nhau, các vùng miền khác nhau: Để học tốt các môn lý luận chính trị, đòi hỏi học sinh phải có nền tảng kiến thức khoa học xã hội. Tuy nhiên, trong những năm gần đây học sinh phổ thông ít quan tâm đến các môn khoa học xã hội, nhất là môn lịch sử, trừ một số học sinh chọn khối thi đại học có các môn xã hội. Hơn nữa học sinh các trường trung cấp nghề có em thuộc diện tốt nghiệp THCS hoặc tốt nghiệp THPT nên mức độ nhận thức khác nhau, lứa tuổi cũng cách nhau nên việc lĩnh hội kiến thức không đồng đều đã gây khó khăn cho việc học tập và giảng dạy môn học.
     Năm  là, sự sụp đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu; sự thoái trào của phong trào cộng sản và công nhân thế giới, trong khi chủ nghĩa tư bản ở nhiều nước đạt được những thành tựu to lớn làm cho niềm tin, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, tinh thần học tập lý luận chính trị trong học sinh suy giảm.
     Sáu là, công cuộc đổi mới đất nước đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, song còn tồn tại nhiều hạn chế, yếu kém, bất cập cũng ảnh hưởng tới niềm tin, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, tinh thần học tập lý luận chính trị của học sinh: Sau hơn 30 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã đạt được những thành tựu đáng tự hào. Đất nước đã thoát khỏi khủng hoảng và đang trên đà phát triển. Tuy nhiên, do xuất phát điểm thấp nên thành quả mà chúng ta đạt được còn chưa bắt kịp được với xu thế phát triển như vũ bão về kinh tế, xã hội toàn cầu. Nhiều mặt trái của kinh tế thị trường, của quá trình công nghiệp hóa thời kì đầu và hội nhập quốc tế đã nảy sinh, như: tình trạng phân hóa giàu nghèo; nạn tham nhũng, quan liêu trở thành gánh nặng xã hội.
     Bẩy là các em học sinh, các trường nghề trong quá trình học tập còn chưa có nhiều thời gian cho môn học. Việc vừa học văn hóa vừa học các chuyên ngành, nghề đã dẫn đến việc học cả ngày, thậm chí còn học cả buổi tối. Việc học ghép các đối tượng học nghề trong một lớp đã làm cho việc gắn kết trong việc học tập trở nên khó khăn. Đa phần học sinh trình độ nhận thức còn yếu, một số học sinh chuyên ngành nghệ thuật còn mang trong mình nhiều cá tính riêng nên chất lượng việc học tập các môn lý luận chính trị chưa cao. Thậm chí các em học sinh còn coi môn Giáo dục chính trị là môn học phụ, môn học nền cho các chuyên ngành mà các em theo đuổi. Do vậy đã ảnh hưởng đến chất lượng học tập bộ môn.
2. Một số giải pháp nhằm thúc đẩy việc học tập các môn lý luận chính trị của học sinh.
     Để khắc phục những bất cập, nâng cao chất lượng và hiệu quả học các môn lý luận chính trị của học sinh ở các Trường cao đẳng, trung cấp nghề nói chung và Trường Trung cấp Văn hóa nghệ thuật và Du lịch Bắc Ninh nói riêng, tôi xin nêu một số đề xuất sau:
     Một là, cần bố trí thời gian và tổ chức lớp học cho phù hợp: Ngay khi các em học sinh đã trúng tuyển, cần bố trí thời khóa biểu để học môn học sớm nhất. Điều này sẽ tác động tích cực đến tư tưởng, nhận thức của các em khi bước chân vào môi trường học tập mới. Các em sẽ phấn khởi học tập và tiếp thu bài nhanh chóng. Từ đó củng cố niềm tin cho các học sinh trong việc học các ngành nghề mà các em đã lựa chọn.  Để nâng cao chất lượng môn học cần lấy học sinh làm trung tâm, phát huy được tính chủ động, sáng tạo của người học. Các lớp học cần được sắp xếp hợp lý về thời gian, không gian, địa điểm, không ghép lớp học thành lớp quá đông. Bên cạnh đó, cần chú trọng đến khâu đánh giá kết quả học tập của học sinh. Các tiêu chí kiến thức và thang điểm cần bảo đảm tính khách quan, vừa sức, tính công bằng và tính phân loại nhưng cũng cần chú ý yếu tố động viên các em khi mức độ nhận thức và lứa tuổi chênh lệch còn phổ biến.
     Hai là, đổi mới phương pháp dạy và học các môn lý luận chính trị: Đối với phương pháp dạy, các môn lý luận chính trị vẫn rất cần phát huy phương pháp thuyết trình. Bên cạnh đó, để có một giờ giảng sinh động đem lại hứng thú và phát huy tính sáng tạo của học sinh, các giáo viên cần áp dụng các phương tiện và phương pháp dạy học tiên tiến. Tổ chức các buổi thảo luận theo chuyên đề, hoạt động nhóm, trình chiếu slide, phim tư liệu. Tăng cường sự tương tác giữa người dạy và người học, giữa người học với nhau. Đồng thời liên hệ thực tiễn để tăng tính sinh động và thực tiễn trong mỗi giờ học.
     Ba là, có cơ chế, chính sách quan tâm, đãi ngộ các giáo viên giảng dạy các môn lý luận chính trị: Cần có chính sách lương hợp lý để giáo viên đủ sống bằng nghề của mình, chuyên tâm vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy. Trên thực tế, Đảng và Nhà nước đã có nhiều đổi mới trong việc chăm lo đến đội ngũ giáo chức, tuy nhiên sự chăm lo đó chưa thực sự tương xứng với nhu cầu phát triển, chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ nhà giáo còn thấp, làm cho đời sống giáo chức còn nhiều khó khăn. Những tác động của kinh tế thị trường làm cho không ít nhà giáo mất động lực cống hiến. Do vậy, phải có chế độ lương phù hợp để bảo đảm cuộc sống cho các giáo viên yên tâm công tác./.
Thông tin chỉ đạo

Số: Số: 02 /TB-TVHNTDL

Thông báo tuyển sinh năm 2024

Ngày ban hành: 23/02/2024

Số: 01/TB-TVHNTDL

Thông báo nghỉ tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024

Ngày ban hành: 31/01/2024

Số: 03/TB-TVHNTDL

Thông báo tuyển sinh

Ngày ban hành: 30/01/2023

Fanpage